Pythagorasçı Felsefede Tekliğin İlkesi Olarak Külli Ruh: Monad

Pythagoras ve Pythagorasçılık, antik felsefe geleneğinde farklı bir yere sahiptir. Bunun sebebi Pythagorasçılığın Orfizm, Hint Mısır dinlerinin ile harmanlanmasından oluşan eklektik yapısıdır. Bu dinlerden Pythagorasçılığı en çok etkilediği Yunan dinine mistik muhteva kazandırdığı için bilhassa önemlidir. Bir sır dini olan dinler tarihinde kimi zaman özdeşleştirilen Ozan Orfeus’a dayanır. Sesinin güzelliği ilahileri dönemde kendisine ilahi nitelik atfedilen Orfeus, reenkarnasyon Tanrı’yla olma gibi pek ögeyi kazandırmıştır. Orfizm’in katı çilecilik hikmet anlayışına dayalı yaşam tarzı öğretileri dininden daha güçlü teolojik altyapıya sahip olduğu Pythagoras’tan itibaren önce İtalyan geleneğini etkilemiş, oradan da Platon aracılığıyla gerek gerekse Yahudilik, Hıristiyanlık diğer dinleri de etkilemiştir. Böylece Milet filozoflarının homerik dinden arındırmaya çalıştığı felsefe, Orfizm sayesinde yeniden nebze ruh kazanmıştır. filozof aynı zamanda dinî cemaatin lideri Pythagoras, Kroton’da kurduğu “Düzen” isimli okuluna inisiye usulü öğrenci kabul etmiştir. Pythagorasçılık hem felsefi ekol inisiyetik cemaati niteliği bu okulda, sayılardan arkhe düşüncesinin yanı sıra matematik müzik sistemine dayanan doğa felsefesi kurmuştur. Aynı o lider okulunu öğretmek orfik ritüel teletaik ayinlerini yönetmek kullanmıştır. Pythagorasçılara göre o, üstad olarak ayinlerde Dionysos’un ruhu birleşerek Tanrı’nın Külli Ruh’una yükselme ayrıcalığı kazanmıştı. birleşme Pyhtagoras’ın Dionysos’tan vahiy aldığına Ruh’un sırlarına vakıf olduğuna inanılıyordu. Benzer şekilde Pythagoras’ın öğrencileri ayinlere katılıyordu. Onlar yandan Üstad tanrısal birleşmesine şahit oluyor Dionysos’a bağlı ikincil tanrılar yani demonlarla iletişime geçmeyi deneyimleyebiliyorlardı. Pythagorasçılık’ta icra edilen ayinler elde bilginin sadece akıl yürütme olmadığı kelamdan edinilen ilim sebeple felsefeyi, kaynağı Tanrı’da insanı tanrısallık makamına ulaştırma işlevine ediyordu. felsefesine Tanrı ilgili düşünmekle felsefesiyle uğraşmak şeydi. Çünkü panteist inancına doğayı varlık Buna ekol, felsefesini Ruh ettikleri Monad anlayışı üzerine kurmuştu. Varlığın temel ilkesini sayı arkhesine dayandıran Pyhtagorasçılık Monad, aslen değil, bütün sayıların ilke inanılan BİR’di. Tanrı’ya tekabül eden kozmik vahdeti simgeleyen BİR, karşıtı İKİ’nin yol açtığı kaosu sınırlandırmasıyla hayat var sayıdan değil İKİ, Anaksimandros’ta olumlu anlamda kullanılmış “sınırsızlık” anlamındaki apeiron şeklinde ifade edilmişti. Fakat sınırsızlık negatif hâl İKİ/Apeiron, öncesi sınırsız yokluk kötülük haline denk düşen dişil Monad’ın, Apeiron’u sınırlamasıyla kozmosa geçilmiş, denge (harmoni) kurulmuş küresel hali ortaya çıkmıştır. İşte bu, Pythagorasçı felsefesinde Monad’a doğanın “vahdet” halidir. felsefede Tanrı’yı kavramının ele alınacağı çalışma, tarihinin konusu meseleyi tarihi perspektifiyle alacaktır. bağlamda kaynak bilgi birikimi, karşılaştırmalı yöntemiyle kullanılacak Orfizm’den başlayarak mitlerdeki benzer ögelerle alınacaktır. felsefenin dinlerdeki kökeni tespit edilerek altyapısı konacaktır.